Lịch Sử Việt Nam qua tranh – phần 5

29.12.2006

41. Đức Thánh Trần Hưng Đạo: Năm 1283, quân Nguyên hùng mạnh kéo sang. Vua Nhân Tông sai Trần Hưng Đạo, Trần Bình Trọng, Trần Quang Khải, Yết Kiêu, Dã Tượng, Phạm Ngũ Lão ra chống giặc. Lúc đầu quân ta thua to rút lui khỏi thành Thăng Long. Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn soạn quyển Binh Thư Yếu Lược và bài Hịch Tướng Sĩ để huấn luyện và khuyến khích ba quân. Hưng Đạo Vương là một vị tướng tài ba được dân ta tôn làm Đức Thánh Trần Hưng Đạo.
Saint Tran Hung Dao: In 1283, the Mongolian Nguyen army advanced vigorously towards our country. The king Nhan Tong ordered Tran Hung Dao, Tran Binh Trong, Tran Quang Khai, Yet Kieu, Da Tuong and Pham Ngu Lao to fight the enemy. In the beginning, our army was defeated and had to withdraw from Thang Long capitol. Hung Dao Vuong wrote Binh Thu Yeu Luoc (the Resume of Military Tactics) and Bai Hich Tuong Si (The Officers Edit) to train and encourage the army. He was a genius general who was called Saint Tran Hung Dao by our people.

Saint Trân Hung Dao: En 1283, l’armée mongole Nguyên avança vigoureusement vers notre pays. Le roi Nhân Tông ordonna à Trân Hung Dao, Trân Binh Trong, Trân Quang Khai, Yêt Kiêu, Da Tuong et Pham Ngu Lao de combattre l’ennemi. Au début, notre armée fut vaincue et dût se retirer de la Capitale Thang Long. Hung Dao Vuong écrivit Binh Thu Yêu Luoc (le résumé des tactiques militaires) et Hich Tuong Si (l’édit des officiers) pour former et encourager l’armée. C’était un général génial que notre peuple appelait Saint Trân Hung Dao.

42. Trần Nhật Duật đánh thắng Toa Đô ở trận Hàm Tử. Trần Quang Khải, Trần Quốc Toản, Phạm Ngũ Lão đánh thắng thủy quân Nguyên ở trận Chương Dương. Những chiến thắng liên tiếp làm tinh thần binh sĩ dâng cao.

Later, Tran Nhat Duat defeated Toa Do at Ham Tu battle. Tran Quang Khai, Tran Quoc Toan and Pham Ngu Lao defeated Mongolian Nguyen Navy at Chuong Duong battle. The soldier’s spirit rised up high.

Plus tard, Trân Nhât Duât défit Toa Dô à la bataille de Hàm Tu. Trân Quang Khai, Trân Quoc Toan et Pham Ngu Lao battirent la marine mongole de Nguyên à la bataille de Chuong Duong. L’esprit du soldat s’éleva haut.

43. Trận Tây Kết, Hưng Đạo Vương chém đầu Toa Đô.

At Tay Ket battle, Hung Dao Vuong beheaded Toa Do.

Lors de la bataille Tây kêt, Hung Dao Vuong décapita Toa Dô.

44. Trận Vạn Kiếp, Hưng Đạo Vương cùng các tướng đại thắng. Thái Tử Thoát Hoan phải chui vào ống đồng cho quân kéo chạy về Tàu.

At Van Kiep land battle, Hung Dao Vuong and the generals gained complete victory. The crowned prince Thoat Hoan had to hide in a copper tube to be pulled back to China by his soldiers.

Sur le champ de bataille Van Kiêp, Hung Dao Vuong et les généraux remportèrent une victoire complète. Le prince royal Thoat Hoan dut se cacher dans une baignoire en cuivre pour être ramené en Chine par ses soldats.

45. Năm 1287, Mông Cổ xâm lăng nước Nam lần thứ hai: Vua Nguyên tức giận vì nghĩ mình là một nước lớn, bách chiến bách thắng mà lại thua trận ở nước Nam, nên sai Thoát Hoan đem đại quân sang đánh nước ta lần thứ hai. Trước thế giặc quá mạnh, vua Trần phải bỏ thành Thăng Long chạy vào Thanh Hóa.

Year 1287, the Mongolian invaded the South the 2nd time: The Mongolian Nguyen emperor was angry, since his army was strong and had won every battle, now defeated by our army. So he ordered Thoat Hoan with his army to attack our country the second time. Since the enemy army was mighty, Tran emperor had to leave Thang Long capitol to stay in Thanh Hoa.

An 1287, les mongoles envahissent le sud pour la deuxième fois: l’empereur mongol Nguyên fut en colère d’être maintenant battu par notre armée puisque son armée était forte et avait gagné chaque bataille. Alors il ordonna à Thoat Hoan d’attaquer avec son armée notre pays pour la deuxième fois. L’armée ennemie était puissante, l’empereur Trân dut quitter la capitale Thang Long pour rester à Thanh Hoa.

46. Ông Trần Bình Trọng: Ông Trần Bình Trọng là một tướng tài. Giặc Mông Cổ bắt được ông và dụ ông đầu hàng. Ông trả lời:” Ta thà làm quỷ nước Nam còn hơn làm Vương đất Bắc”. Giặc biết không khuyến dụ ông được nên đem ông ra chém.

Mr. Tran Binh Trong: Mr. Tran Binh Trong was a talented general. The Mongolian Nguyen enemy arrested him and lured him to surrender to them. He answered: “ I am rather a devil of the South country than a king of the North country”. The enemy knew that they couldn’t encourage him to surrender so they killed him.

M. Trân Binh Trong: M. Trân Binh Trong était un général talentueux. L’ennemi mongol Nguyên l’arrêta et l’incita à se rendre. Il répondit: «Je suis plutôt un diable du pays du Sud qu’un roi du pays du nord». L’ennemi savait qu’ils ne pourraient l’inciter à se rendre alors il le tua.

47. Trận Vân Đồn trên Vịnh Hạ Long: Trần Khánh Dư cướp được thuyền lương địch làm giặc Nguyên lo sợ nhốn nháo.
The Van Don battle: Tran Khanh Du captured the enemy’s food boats causing them to be panic and terrified in Van Don water battle at Ha Long Bay.

La bataille de Van Dôn dans la baie d’Ha Long: Trân Khanh Du captura les bateaux transportant la nourriture de l’ennemi causant leur panique et terreur durant la bataille navale de Van Don dans la baie d’Ha Long.

48. Hưng Đạo Vương giết giặc trên sông Bạch Đằng, năm 1288: Thủy quân Mông Cổ rút lui trên sông Bạch Đằng. Hưng Đạo Vương sai lấy cây nhọn bọc sắt cắm xuống lòng sông rồi dùng thuyền nhỏ dụ thuyền giặc ra đánh. Khi nước cạn, thuyền giặc mắc cọc đổ nghiêng, vỡ đắm rất nhiều. Quân ta giết giặc máu đỏ cả dòng sông. Tướng Nguyên là Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp đều bị bắt.

Hung Dao Vuong destroyed the enemy on Bach Dang river in 1288: The Mongolian Navy withdrew on Bach Dang river. Hung Dao Vuong ordered to drive sharp wood stakes with plated steel into the bed of the river then lured enemy’s ships out to battle. When the river tide was down, the enemy’s ships were stuck on sharp stakes. Many enemies’ ships were broken and sunk. Our soldiers killed so many enemies that their blood turned the river color to red. Enemy’s generals like O Ma Nhi and Phan Tiep were all arrested

Hung Dao Vuong détruisit l’ennemi sur la rivière de Bach Dang en 1288: la Marine Mongol se retira sur la rivière Bach Dang. Hung Dao Vuong ordonna d’enfoncer des piquets de bois pointus plaqués en acier dans le lit de la rivière et attira les navires ennemis à la bataille. Lorsque la marée fut basse, les navires de l’ennemi furent retenus par les pieux acérés. Beaucoup des vaisseaux de l’ennemi furent détruits et coulèrent. Nos soldats tuèrent tant d’ennemis que leur sang colora la rivière en rouge. Les généraux ennemis comme ô Ma Nhi et Phan Tiêp furent tous arrêtés.

49. Thoát Hoan nghe tin bại trận, dẫn bộ quân chạy về, bị Phạm Ngũ Lão và các tướng khác phục kích đánh tan tành. Từ đó nhà Nguyên không dám dòm ngó nước ta nữa . Dân Nam Việt lại được thanh bình xây dựng đất nước. Vua Trần Thánh Tông đề 2 câu thơ dưới đây làm kỹ niệm:
“Xã tắc hai phen bon ngựa đá
Non sông kim cổ vững âu vàng.”
Thoat Hoan received the news that his navy was defeated, led his ground troops withdraw. His troops were ambushed and defeated by Pham Ngu Lao and other generals. Since then, Nguyen dynasty dared not to invade our country. The South people lived in peace and built up their country. King Tran Thanh Tong had following poem:
“For the country, the horses went to battle twice

Since that, the rivers and the mountains were stable for ever.” Thoat Hoan qui reçut la nouvelle que sa marine avait été défaite, retirera ses troupes terrestres. Ses troupes furent attirées dans des pièges et battues par Pham Ngu Lao et d’autres généraux. Depuis lors, la dynastie Nguyên n’osa plus envahir notre pays. Le peuple du Sud vécut en paix et construisit son pays. Le roi Trân Thanh Tông fit le poème suivant:
“Pour le pays, les chevaux vinrent au combat à deux reprises
Depuis ce temps, les rivières et les montagnes sont immuables à jamais.”

50. Nhà Trần mất ngôi: Nhà Trần truyền ngôi qua các đời vua Trần Anh Tông, Minh Tông, Hiến Tông, Dụ Tông, Nghệ Tông, Duệ Tông, Phế Đế, Thuận Tông. Các đi vua sau hèn yếu, thường bị quân Chiêm Thành sang đánh phải chạy bỏ kinh thành mấy lần. Đến thời Thiếu Đế thì bị Hồ Quí Ly cướp ngôi vào năm 1400. Nhà Trần làm vua được 175 năm.

The Tran dynasty installed the throne to Tran Anh Tong, Ming Tong, Hien Tong, Du Tong, Nghe Tong, Due Tong, Phe De, and Thuan Tong. The later kings were incapable, so Chiem Thanh army often attacked our country. Our king had to run away from the capitol. During Thieu De reign, Ho Qui Ly stole the throne in 1400. The Tran dynasty ruled our country for 175 years.

La dynastie de Trân perdue : La dynastie de Trân installa le trône à Trân Anh Tông, Ming Tông, Hiên Tông, Du Tông, Nghê Tông, Duê Tông, Phê Dê, et Thuân Tông. Les derniers rois furent des incapables de sorte que l’armée de Chiêm Thành attaqua souvent notre pays. Notre roi dut fuir la capitale. Hô Qui Ly vola le trône en 1400 pendant le règne de Thiêu Dê. La dynastie Trân dirigea notre pays pendant 175 ans.