THƠ CA DAO TỤC NGỮ

VĂN HỌC DÂN GIAN

    Có những giá trị sẽ đi qua cùng với thời gian, nhưng cũng có những giá trị qua thử thách của không gian, thời gian, sẽ được chung đúc, lắng lại ở dạng kết tinh. Văn học dân gian, giá trị tinh thần của nhân loại, sản phẩm của trái tim, khối óc quần chúng, ra đời trong đấu tranh xã hội và thiên nhiên, là những giá trị tinh thần bất tử. Bàn về giá trị văn học dân gian, Bác Hồ nói: "Những sáng tác ấy là những hòn ngọc quý".

CA DAO DÂN CA

HÌNH ẢNH CON CÒ

Cái cò, cái vạc, cái nông
Sao mày giẫm lúa nhà ông hỡi cò?
Không, không tôi đứng trên bờ
Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi!
Chẳng tin ông đến mà coi
Mẹ con cái diệc còn ngồi ở kia

Con cò chết tối hôm qua
Có một hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau rong
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.


Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non
Nàng về nuôi cái cùng con
Để anh đi trẫy nước non Cao Bằng
Ở nhà có nhớ anh không
Để anh kể hội Cao Bằng mà nghe


Cái cò là cái cò quăm
Mày hay đánh vợ, mày nằm với ai?
-Có đánh thì đánh sớm mai
Chớ đánh chập tối chẳng ai cho nằm!


Cái cò mày mổ cái tôm
Cài tôm quắp lại, lại ôm cái cò

Cái cò mắc giò mà chết
Con quạ ở nhà mua nếp làm chay
Con cu đánh trống bằng tay
Chào mào đội mũ làm thầy đọc văn
Chiền chiện vừa khóc vừa lăn
Một bầy chim sẻ bịt khăn cho cò


Con cò chết rũ trên cây
Bồ cu mở lịch xem ngày làm ma
cà cuống uống rượu la cà
Chim ri ríu rít rủ ra chia phần


Cái cò lặn lội bờ ao
Hỡi cô yếm đào lấy chú tôi chăng
Chú tôi hay tửu hay tăm
hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa
Ngày thì ước những ngày mưa
Đêm thì ước những đêm thừa trống canh.


[CA DAO THAN THÂN

Thân em như tấm lụa đào
Còn nguyên hay đã xé vuông nào choai?

Thân em như tám lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

Thân em như ớt chín cây
Càng tươi ngoài vỏ càng cay trong lòng

Thân em như hạt mư rao
Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
Thân em như hạt mư sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

Thần em như thể béo trôi
Sóng dập gió dồi biết tựa vào đâu

Thân em như thể trái chanh
Lắt lẻo trên cành nhiều kẻ ước ao

Thiếp như cam bưởi quýt, bồng
Càng the ngoài vỏ, càng cay trong lòng

Em như cây quế giữa rừng
Thơm cay ai biết ngát lừng ai hay.

Thân em như giếng giữa đàng
Người không rửa mặt, người phầm rửa chân.




TÌNH CẢM GIA ĐÌNH

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con

Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ vui lòng con ơi!

Đói lòng ăn hột chà là
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng

Ngó lên nuộc lạt mái nhà
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu

Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa
Miệng nhai cơm bún lưỡi lừa cá xương

Mẹ già ở túp lều tranh
Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con

Vẳng nghe chim vịt kêu chiều
Bâng khuâng nhớ mẹ , chín chiều ruột đau.

Chiều chiều dắt mẹ qua đèo
Chim kêu bên nớ, vượn trèo bên ni.

Mẹ già ở túp lều tranh
Nói no ai biết, rách lành ai hay.

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều
CA DAO VỀ TÌNH YÊU ĐÔI LỨA

Thương cha, thương mẹ có khi
Thương anh lúc đứng, lúc đi, lúc ngồi
Thương cha, thương mẹ có hồi
Thương anh lúc đứng, lúc ngồi lúc đi.